ایجاد فروچالهای به عمق ۶۰ متر در یکی از دشتهای همدان این روزها خبر ساز شده است وفرونشست سطح زمین بر اثر برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی یکی از رویدادهایی است که در استان همدان مشاهدهشده، اما در این میان سهم دشت کبودرآهنگ از فروچالههای ایجادشده بهمراتب بیشتر از دیگر دشتها است.
به گزارش تابناک همدان، بر اساس آخرین آمار ارائهشده در حال حاضر در استان همدان ۲۵ فرو چاله پدید آمده که ۱۴ فرو چاله مربوط به دشت کبودرآهنگ بوده و ۱۱ فرو چاله دیگر در دشت رزن- قهاوند و روستاهای این منطقه ایجادشده و بیشترین عمق فرو چاله نیز مربوط به شهرستان کبودرآهنگ با ۶۰ متر است.
عدهای کشاورزان منطقه را عامل اصلی پدید آمدن این فرو چالهها میدانند و معتقدند کشاورزان برای آبیاری، چاههای عمیق غیرمجاز حفر کردهاند و در پی پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی، فرو چالهها ایجادشده است.
عدهای دیگر نیز مسئولان را مقصر شمرده و معتقدند استان همدان سرزمین کشاورزی نیست و تشویق بی جای مسئولین به کشاورزی بدون در نظر گرفتن ویژگیهای زیستمحیطی پدیدار شدن فرو چالهها در دشتهای همدان و بهویژه کبودرآهنگ را موجب شده است.
عده هم معتقدند قرار گرفتن نیروگاه مفتح در این دشت نیز در ایجاد فرو چالهها بیتقصیر نبوده چراکه در پی نیاز بالای نیروگاه به آب و حفر چاههای عمیق در این منطقه نتیجهای جز پدید آمدن فرو چالهها مورد انتظار نیست.
بههرحال هر چه باعث پدید آمدن فرو چالهها شده باید سریعتر رفع شود چراکه فرو چالهها که مانند غده سرطانی بر پیکر دشتهای همدان چنبره زدهاند نباید مورد بیتوجهی قرار گیرند، زیرا این علائم همان فریادهای خاموش زمین و هشداری جدی به انسان است که با برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی؛ این منبع خدادادی را بیش از این مورد سوءاستفاده قرار ندهد.
مدیرکل محیط زیست استان همدان دلیل این اتفاق را عدم مدیریت منابع آب و خاک عنوان کرد و گفت: این امر منجر به تخریب محیط زیست و زمین میشود.
عادل عربی بابیان اینکه باید طبیعت را به حال خود رها کنیم و از منابع آبی دشت کبودرآهنگ و منطقه موردنظر استفاده نشود و یا تغذیه مصنوعی صورت گیرد تا به حالت پایدار برسد، گفت: در همه جای دشت این خطر وجود دارد که بحران انسانی ناشی از ایجاد فرو چاله و فرونشست ایجاد شود.
وی با اشاره به اینکه وضعیت به وجود آمده و ریزش زمین تا عمق ۶۰ متر در کوتاهمدت و میانمدت اصلاً برگشتپذیر نیست، گفت: احیای زمین در بلندمدت نیاز به بیش از نیمقرن کار و تلاش دارد.
مدیرکل محیطزیست استان همدان بابیان اینکه در اراضی روستاها و مراکز شهرها فرونشست که یک پدیده سطحی است اتفاق میافتد، ادامه داد: فرو چاله نقطهای و فرونشست سطحی است بهطوریکه فرو چاله با یک نوع فرسایش خاک و از بین رفتن خاک همراه است و زمینی که دچار فرو چاله شده از دست میرود و غیرقابل استفاده است.
وی تأکید کرد: فرو چاله ایجادشده نتیجه استفاده بیشازحد از منابع آبی در کشاورزی و صنعت و نتیجه عملکردها طی ۳ دهه گذشته است.
عربی بابیان اینکه منابع آب، خاک و هوا در دشت کبودرآهنگ دچار بحران شده است، گفت: باید به نحوی مدیریت کنیم که اجزای اصلی حیات به روند اصلی خود برگردند.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان در ستاد مدیریت بحران شهرستان کبودرآهنگ که به دنبال ایجاد فروچاله جدید تشکیل جلسه داده بود، گفت: طول دوره آماربرداری دشت کبودرآهنگ نزدیک ۲۹ سال است و در این دوره متأسفانه ۴۲ متر افت سطح آب داشته که بیشترین افت در بین دشتهای استان بوده است.
منصور ستوده با بیان اینکه از سال ۷۱ پیشنهاد ممنوعیت کشاورزی در دشت کبودرآهنگ را داده بودیم که بر اساس قانون توزیع عادلانه آب مصوب شده است، اما متأسفانه همچنان بیشترین مصرف این دشت مربوط به بخش کشاورزی است، افزود: دولت توجه ویژهای به بحث آب دارد و طرحهای مختلفی را در دست اجرا دارد که مهمترین آنها طرح احیاء و تعادلبخشی منابع آب زیرزمینی است.
وی با بیان اینکه انسداد چاههای غیرمجاز، نصب کنتورهای هوشمند آب و برق و تشکیل گروههای گشت و بازرسی از مهمترین بخشهای این طرح است، افزود: فرهنگ سازی و آگاهی رسانی به مردم به ویژه کشاورزان در مورد وضعیت منابع آبی، افزایش کشتهای کم آب بر و تغییر کاربری آب چاههای کشاورزی برای تأمین آب صنایع و خدمات تولیدی به منظور افزایش اشتغال در روستاها از راهکارهای مقابله با کمبود آب است.
ستوده گفت: یکی از راههای بسیار مهم در رسیدن به مقدار مناسب آب، اصلاح و تعدیل پروانه بهرهبرداری چاههای مجاز دشت کبودراهنگ است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای همدان اظهار داشت: دشت کبودرآهنگ از محدودههای حوزه رودخانه قرهچای با وسعت ۳ هزار و ۴۴۸ کیلومترمربع در شمال استان همدان واقعشده است.
ستوده بابیان اینکه در حال حاضر بر اساس میانگین جهانی ۷۰ درصد آب در بخش کشاورزی، ۱۰ درصد شرب و ۲۰ در بخش صنعت مصرف میشود و این در حالی است که در استان همدان ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی و ۱۰ درصد در مصرف خانگی و صنعت مصرف میشود، گفت: دشتهای استان همدان با افت آبهای زیرزمینی مواجه هستند و بیشترین افت آب مربوط به دشت کبودرآهنگ به میزان ۴۲ متر است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری همدان نیزگفت: مدیریت بحران شامل پیشگیری، مقابله و بازسازی و بازتوانی است و اگر بتوان در مرحله پیشگیری به خوبی عمل کنیم در مرحله مقابله، زحمت کمتری را متحمل میشویم.
علیمردان طالبی افزود: بسیاری از مناطق دیگر استان مستعد ایجاد فروچاله است و این پدیده به هیچ عنوان قابل بازسازی و ترمیم نیست، بنابراین بهترین راهکار، انجام کارهای علمی، پژوهشی و مطالعاتی است که باید هر چه سریعتر انجام شود.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آبمنطقهای همدان با اشاره به ایجاد نهمین فروچاله در دشت کبودراهنگ گفت: احتمال ایجاد فروچالههای بعدی وجود دارد.
محمد ضروری در حاشیه بازدید از فروچاله ایجاد شده، اظهار کرد: این فروچاله در زمینهای روستای کردآباد روبهروی اراضی شهرک صنعتی ویان و در فاصله یک کیلومتری جاده همدان-رزن ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه این فروچاله ۴۰ متر قطر و ۳۰ متر عمق دارد، گفت: این فروچاله یکی از بزرگترین فروچالههای استان همدان محسوب میشود که در این منطقه ایجاد شده است.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقهای همدان با اشاره به اینکه سنگ بستر این منطقه آهکی است، تصریح کرد: یکی از احتمالات این اتفاق این است که با پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی آب موجود در حفرهها، خالی شده و با فشار لایههای بالایی این فروچاله ایجاد شده است.
وضعیت پیشآمده در ایجاد فرو چالهای به عمق ۶۰ متر در دشت کبودرآهنگ همدان نشاندهنده این است که تا عمق ۶۰ متری زمین هیچگونه رطوبتی در خاک دشت وجود نداشته است؛ و اینگونه است که طبیعت همچنان مظلومانه مورد تهاجم و سو استفاده انسانها قرار دارد و زخمهای عمیق را گاه به دلیل بی تدبیری ما ساکنین زمین به جان میخرد و چه سخاوتمندانه در خدمت این بشر زیانکار است و اعتراضهای گاه و بی گاه زمین هم باز بی پاسخ میماند.