طرح بادگيرهاي خانه تاريخي آقازاده ابرکوه درحالي روي اسکناس دو هزار توماني نقش بست که قرار است فن آوري ساخت بادگيرهاي يزد به عنوان ميراث جهاني يونسکو ثبت جهاني شود.
چني پيش خبرگزاري مهر در گزارشي اعلام کرد که امارات با ساختن يک بادگير بسيار بزرگ و نصبش در يکي از ميادين شهر و رونمايي از آن و استفاده از المان بادگير در فضاسازي هاي شهري خود از جمله در ساخت مراکز اقامتي و گردشگري شهر دوبي اين اجازه را به خود داد تا در سال 2013 مدعي داشتن مهارت فن آوري ساخت بادگير شود. آنها حتي به يونسکو اعلام کردند که قصد دارند تا اين مهارت را در فهرست ميراث جهاني به نام خود ثبت کنند.
اين درحالي است که طبق اسناد و مدارک ارائه شده توسط سازمان ميراث فرهنگي فن آوري ساخت بادگير از قديم الايام متعلق به ايران بوده و هست. نمونه آن نيز در شهر يزد و اردکان به وفور يافت مي شود.
به همين علت قرار است تا پرونده فن ساخت بادگير در سال 2015 توسط ايران در کميته ميراث ناملموس يونسکو مورد بررسي و پس از موافقت کارشناسان، ثبت جهاني شود. در اين باره، فرهاد نظري مديرکل ثبت آثار تاريخي گفت: با توجه به آنکه بادگيرهاي مختلفي در بناها و شهرهاي ايران موجود بوده و فن آوري ساخت آن رو به فراموشي بوده و استادکاران محدودي دارد اين اثر براي ثبت جهاني انتخاب شد.
نظري نقطه کانوني پرونده فن آوري ساخت بادگير در ايران را در شهر يزد دانست و گفت: اين بادگيرها در استانهاي قزوين، تهران، اصفهان، کرمان، يزد، خراسان جنوبي، هرمزگان، فارس، بوشهر، سيستان و بلوچستان نيز وجود دارد.
مدير کل دفتر ثبت آثار تاريخي سازمان ميراث فرهنگي تعداد بادگيرهاي سالم را 180 مورد اعلام کرد و ادامه داد: بنابر اظهار نظر استادکاران در سال 10 بادگير ساخته ميشود که از اين تعداد 6 بادگير مربوط به مرمت و احياي بادگيرهاي خانهها و بناهاي تاريخي بوده و چهار بادگير نيز جديد ساخته ميشود.
اما در حين تکميل پرونده مربوط به بادگيرهاي يزد طي مراسمي از اسکناس جديد دو هزار توماني رونمايي کرد که پشت آن تصويري از بادگير خانه تاريخي آقازاده بود. پيش از رئيس جمهور نيز، اداره کل ميراث فرهنگي يزد در روز چهاردهم مهر ماه همزمان با عيد قربان يک بار ديگر مراسم رونمايي از اين اسکناس دو هزار توماني را برگزار کرده بود.
با اين حال اين بادگير که روي اسکناس دو هزار توماني نقش بسته تصويري است از خانه تاريخي آقازاده متعلق به سيدحسين ابرقويي و مربوط به دوره قاجاريه که در سال 1375 به ثبت ملي رسيده و 820 مترمربع مساحت دارد. بادگير اين خانه يکي از بادگيرهاي اصيل و زيباي ابرکوه محسوب مي شود که 18متر ارتفاع داشته و ارتباط بين طبقات آن با 19 دريچه هواست که مي تواند تنظيمات هوا را حتي زماني که هيچ بادي در کوير وجود ندارد انجام دهد. همچنين درحالي که بيش از 95 درصد بادگيرها يک طبقه هستند اين بادگير دو طبقه بوده است.
محمدمهدي شرافت مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري يزد نقش بستن اين طرح روي اسکناس را يکي از دستاوردهاي بانک مرکزي دانسته و گفته که تک تک اين بناها شناسنامه يک ملت محسوب مي شود. روشن است که حفاظت و صيانت از برگ هاي اين شناسنامه از ضروريات حفظ فرهنگ وتمدن يک جامعه است. اينگونه اقدامات قطعا تاثير خوبي بر حفظ مواريث فرهنگي داشته و اهميت نگهداري آن را به نسل جوان بازگو مي کند و اين عمل باعث مي شود تا اين ميراث گرانبها براي نسل آينده همچنان پابرجا و استوار بماند.نقش بستن بادگير روي اسکناس ملي ايران يکي از مهرهاي تاييد براي اثبات تعلق داشتن فن آوري ساخت بادگير به ايرانيان است، به همين منظور، مجيد صنيعي، رييس سازمان توليد اسکناس و مسکوک گفته است که يکي از مسيرهايي که مي تواند مهر تاييدي بر اصالت ايراني بادگيرها باشد اين است که اسکناسي با طرح بادگيرهاي قديمي و خشتي داشته باشيم، افزود: اين حالت بيانگر مستندات تاريخي خواهد بود چراکه همواره طرح رو و پشت اسکناس ها نشان از هويت هاي ملي، مذهبي، تاريخي و تمدن يک کشور است.